Zygmunt II August

Zygmunt II August, ostatni król Polski z dynastii Jagiellonów, wielki książę litewski, przyszedł na świat w Krakowie, w dniu 1 sierpnia 1520 roku. Jego ojcem był Zygmunt I Stary, a matką córka księcia Mediolanu, Bona Sforza, będąca drugą żoną Zygmunta I.


Portret z profilu króla Zygmunta II Augusta, jako młodego królewicza Aleksandra Lessera

Zygmunt, jako jedyny następca tronu, od najmłodszych lat wychowywany był w swego rodzaju oderwaniu i izolacji od wszystkiego, co choć w najmniejszym stopniu mogło stanowić zagrożenie lub sprowadzić niebezpieczeństwo. Decydujący wpływ na obraną linię opieki i wychowania przyszłego króla Polski miała jego matka, królowa Bona. We wczesnym okresie przejawiało się to całkowitym od niej uzależnieniem, przeradzając się wraz z upływem czasu w otwarty konflikt.


Portret Augusta autorstwa nieznanego malarza

Matka Zygmunta walnie się przyczyniła do tego, że już w roku 1529, w wieku 9 lat, został wybrany wielkim księciem litewskim oraz królem Polski – koronowany w roku następnym. Rzeczywiste panowanie rozpoczął jednak dopiero w roku 1548, po śmierci ojca – Zygmunta Starego.


Biskup wileński Hozjusz i Zygmunt August na obrazie Januarego Suchodolskiego

Zygmunt II August był ostatnim władcą wywodzącym się z rodu Jagiellonów. Stało się tak, mimo iż był trzykrotnie żonaty. Pierwszy raz z Elżbietą Habsburżanką od roku 1543. Związek ten nie trwał długo z uwagi na rychłą śmierć Elżbiety już dwa lata po ślubie, Podobno małżeństwo nie należało do udanych.
W roku 1547 Zygmunt wdał się w bliską relację z wdową po wojewodzie trockim, Barbarą Radziwiłłówną, którą w tajemnicy poślubił. Obejmując tron po zmarłym ojcu w następnym roku, małżeństwo musiało się ujawnić. Para spotkała się z ogromną dezaprobatą, zarówno możnowładców, jak i królowej Bony mającej inny plan na przyszłość syna. Barbara zmarła 8 maja 1551 r. w Krakowie. Zrozpaczony władca zainteresował się wówczas nawet seansami spirytystycznymi. Wywoływania ducha zmarłej królowej przeprowadzał zazwyczaj mistrz Twardowski. Odbywało się to przy pomocy specjalnego lustra, w którym ukazywało się oblicze zmarłej.
Po dwóch latach Zygmunt po raz trzeci stanął na ślubnym kobiercu z Katarzyną Habsburżanką, młodszą siostrą swojej pierwszej żony. 


Zygmunt August z Barbarą na dworze radziwiłłowskim w Wilnie

Historycy zgodnie przyznają, iż lata jego panowania charakteryzowały się silną gospodarką, rozwojem sztuki, kultury i nauki, a okres jego rządów często nazywany bywa „złotym wiekiem”. Należał do grona najlepiej wykształconych spośród polskich władców. Pamiętając o jego wielkich zasługach dla kraju, należy mieć na uwadze, iż okres jego panowania był dość sprzyjający i nie musiał się on mierzyć z wielkimi wyzwaniami, jak było to udziałem innych władców Polski.


Śmierć Zygmunta Augusta w Knyszynie w 1572 r.

Zygmunt II August zakończył życie w dniu 7 lipca roku 1572 w swoim ukochanym mieście, jakim był Knyszyn. W tym miejscu pozostało również serce króla. Zwłoki natomiast przewieziono do Krakowa, dokonując pochówku w katedrze wawelskiej, w ufundowanej przez jego ojca kaplicy zygmuntowskiej.


Źródła:
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/509099
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/508659
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/509057
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/509971
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/1043530
https://www.focus.pl/artykul/zygmunt-ii-august-1520-1572-jak-panowal-ostatni-jagiellon
https://wielkahistoria.pl/encyklopedia/zygmunt-august-1520-1572/
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Zygmunt-II-August;4002612.html
https://dzieje.pl/postacie/zygmunt-ii-august
https://www.wycieczki-krakow.com.pl/10-ciekawostek-o-zygmuncie-auguscie/