Władysław I Herman

Władysław I Herman urodził się około 1043 roku, był księciem z dynastii Piastów,  młodszym synem Kazimierza I Odnowiciela i Dobroniegi. Władzę przejął po tym, jak jego brat Bolesław II Szczodry został wygnany z kraju. Do dziś nie wiadomo, czy brał udział w spisku przeciwko niemu. Władysław, po odejściu brata, jako najstarszy z rodu musiał objąć władzę, którą miał sprawować w otoczeniu możnowładców i duchowieństwa, którzy sprawili, że Bolesław zmuszony był do opuszczenia kraju.  


Władysław I Herman w cyklu Wizerunki książąt i królów polskich Ksawerego Pillatiego z 1888
 

Swoją siedzibą ustanowił Płock, tym samym nie przenosząc się do Krakowa. Jego polityka przybrała zupełnie inny kierunek niż u jego poprzednika. Zawarł pokój z Czechami oraz podporządkował się Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu. Władzę sprawować pomagał mu wojewoda Sieciech, który piastował funkcję palatyna. Do jego zadań należało sprawowanie najwyższych funkcji wojskowych i państwowych pod nieobecność władcy. 


Portret Władysława Hermana stojącego z berłem i flagą Polski autorstwa Aleksandra Lessera
 

Książę wraz z Sieciechem skupiali się na wzmocnieniu autorytetu monarchy oraz zapobiegnięciu potencjalnej interwencji ze strony Czech i Niemiec. Z biegiem czasu palatyn otrzymał faktyczną władzę w państwie, a to spotkało się ze sprzeciwem możnych. Władysław został zmuszony do jego oddalenia i podziału państwa między swoich synów. Syn Zbigniew otrzymał Wielkopolskę, Kujawy, ziemię sieradzką i łęczycką, a Bolesław - Śląsk i Małopolskę. Tym sposobem Herman do końca swoich dni sprawował władzę zwierzchnią i panował nad Mazowszem. Całokształt jego panowania można podzielić na dwie części. Pierwsze 10 lat było czasem stabilizacji i zabezpieczenia granic, a okres po 1093 roku, to etap narastającego napięcia w kraju.
 

Władysław Herman błogosławi Bolesława Krzywoustego na obrazie Antoniego Zembaczyńskiego
 

Głównym celem Władysława I Hermana był pokój z naszymi sąsiadami, dlatego przez cały czas dążył on do unormowania tych stosunków. Około roku 1080 związał się z czeską księżniczką Judytą, co poprawiło relacje Piastów z Przemyślidami. Później, około 1088 roku małżeństwo Hermana z Judytą-Marią wzmocniło sojusz polsko-niemiecki. Na lata 80. XI wieku przypada również poprawa stosunków z Rusią. Z przymusowej emigracji powrócił wtedy syn Bolesława II Szczodrego - królewicz Mieszko, który wziął ślub z księżniczką ruską.
 

Portret Władysława Hermana z 1597 roku
 

Władysław I Herman od roku 1090 organizował również wyprawy wojenne, które miały na celu przywrócenie zwierzchnictwa nad ziemiami pomorskimi, które zostały utracone w czasach panowania Bolesława Szczodrego. Ostatecznie próby te zakończyły się fiaskiem. 
Na lata 1097-1100 przypada czas obalenia Sieciecha i wymuszenie przez Zbigniewa i Bolesława III Krzywoustego na Hermanie podziału państwa na dzielnice, które zostały wymienione wcześniej. Władysław Herman zmarł 4 czerwca 1102 roku i został pochowany w katedrze płockiej. 
Trudno jednoznacznie wypowiedzieć się w sposób pozytywny lub negatywny o sprawowaniu władzy przez Hermana. Warto jednak zaznaczyć, że dzięki jego trzem ożenkom zostały zawarte sojusze, które zapewniły państwu bezpieczeństwo zewnętrzne, pomimo licznych utrudnień, jakimi był bunt możnych, kwestia osoby Sieciecha czy walki o władzę jego synów. Władysław I Herman nigdy nie próbował objąć królewskiego tytułu, do końca swoich dni został księciem... tak samo, jak wszyscy kolejni polscy władcy, aż do rządów Przemysła II.

 

Źródła:
https://kronikidziejow.pl/porady/wladyslaw-i-herman-synowie-panowanie-walki-bilans-rzadow/
https://ciekawostki.online/ciekawostki/192/o-wladyslawie-i-hermanie/
https://polona.pl/item/wladyslaw-herman-krol-polski-urodz-1043-umarl-1102-roku,MTI3NzI5OTg0/0/#item
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/1043366
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/508709
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/1043367