Agnieszka Babenberg

Nieznana jest dokładna data urodzenia Agnieszki Babenberg. Wiadomo jednak, że przyszła na świat najwcześniej w 1111 roku. Również data jej śmierci jest niepewna - zmarła 24 lub 25 stycznia pomiędzy 1160 a 1163 rokiem. Była ona żoną Władysława II Wygnańca oraz księżną śląską i krakowską.


Portret Agnieszki Babenberg autorstwa Anny Kaszuby-Dębskiej

Urodziła się w rodzinie margrabiego Austrii Leopolda III i Agnieszki von Waiblingen, w dynastii Babenbergów. Jej ojciec został ogłoszony świętym kościoła katolickiego w 1485 roku oraz patronem chroniącym Austrię. Dziewczyna w młodym wieku poślubiła Władysława II Wygnańca. Podawane daty zawarcia małżeństwa to 1125 lub 1127 rok. Jej mąż był synem Bolesława III Krzywoustego. Ślub podyktowany był względami politycznymi, Polak chciał zbudować i potwierdzić przymierze z niemieckimi rodami Babenbergów i Hohenstaufów. Bolesław III Krzywousty, teść Agnieszki, przed swoją śmiercią sporządził testament, na mocy którego kraj został podzielony na dzielnice między potomków króla. Najstarszy syn wraz z małżonką otrzymał dzielnicę senioralną. Najbardziej prestiżowa lokalizacja, wraz ze stolicą kraju Krakowem, była uważana za wyróżnienie, jednak para nie zadowoliła się tymi ziemiami. Władysław starał się opanować wszystkie ziemie swego ojca. 
O Agnieszce zachowały się doniesienia (obecnie poddawane pod wątpliwość), że miała zemścić się na Piotrze Włostowicy (możnowładcy Śląskim, osobie bardzo wpływowej w tych czasach). Ponoć mężczyzna miał oczerniać ją, opowiadając, iż jest ona niewierna swemu mężowi, a także utrzymuje niewłaściwe stosunki z niemieckim rycerzem Dobieszem. Piotr Włostowic za karę został uwięziony i okaleczony. Popierał on młodszych braci Władysława. To zapewne był główny powód nałożonej na niego kary. 

Podobizna Agnieszki

Po śmierci Bolesława w 1138 roku pokój między braćmi nie trwał długo. Wojna domowa wybuchła w 1142 r. Punktem kulminacyjnym była bitwa pod Poznaniem w 1146 roku, którą Władysław II Wygnaniec niespodziewanie przegrał. Poniżony musiał uciekać do Niemiec. Niedługo potem dołączyła do niego Agnieszka, która starała się jeszcze obronić Kraków. Bezskuteczne zabiegi spowodowały, że musiała ona uciekać z miasta ze swoimi dziećmi Bolesławem, Ryską, Mieszkiem, Konradem oraz Albertem. 
O Agnieszce pisał między innymi kronikarz Wincenty Kadłubek. Kronikarz uważał kobietę za energiczną, ambitną, mściwą i świadomą swoich zalet panią. W źródłach pisanych nazywano ją czasami tygrysicą. Władczyni nawet na wygnaniu czyniła wiele zabiegów mających na celu zjednoczenie wszystkich dzielnic, pod władzą jej męża. Zaangażowała nawet swojego przyrodniego brata Konrada II Hohenstaufa, by ten zorganizował wyprawę przeciwko jej wrogom. Ostatecznie próba ta nie doszła jednak do skutku. Kobieta interweniowała u papieża Eugeniusza III, który dzięki jej namowom wysłał do Polski swego przedstawiciela. Emisariusz upomniał młodszych braci Władysława, ale nie miał żadnych realnych wpływów na działania mężczyzn. 


Przedstawienie Agnieszki z małżonkiem

Po śmierci przyrodniego brata Agnieszki, władzę w Niemczech objął Fryderyk I Barbarossa. Dla przebywającego za granicą małżeństwa Agnieszki i Władysława oznaczało to nową szansę na odzyskanie tronu. Byli oni orędownikami zorganizowania wyprawy zbrojnej. Ostatecznie zorganizowana ona została w 1157 roku, jednak nie przyniosła żadnej zmiany. Nowy cesarz zadowolił się hołdem lennym w Krzyszkowie złożonym przez Bolesława Kędzierzawego. 

Torhaus Kloster Pforta -saksoński klasztor, w którym pochowana została Agnieszka

Władysław II Wygnaniec zmarł 30 maja 1159 roku, został pochowany prawdopodobnie w rejonie Turyngii, na terenie dzisiejszych Niemiec, gdzie wtedy przebywał. Jego małżonka żyła niewiele dłużej, zmarła między 1160 a 1163 rokiem, pochowana została w klasztorze cysterskim w Saksonii.

Źródła:
https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/1043370
https://pl.wikipedia.org/wiki/Agnieszka_austriacka#/media/Plik:Agnes_of_Babenberg.JPG
https://pl.wikipedia.org/wiki/Schulpforte#/media/Plik:Pforta_Torhaus.jpg