Jadwiga Żagańska

Przyszła na świat pomiędzy 1340 a 1350 roku. Jadwiga Żagańska była czwartą żoną Kazimierza Wielkiego, a także królową Polski w latach 1365 - 1370. Po śmierci pierwszego męża poślubiła księcia Ruprechta Legnickiego. Zmarła 27 marca 1390 r. w Legnicy.


Portret Jadwigi Żagańskiej autorstwa Anny Kaszuby-Dębskiej

Córka księcia żagańskiego Henryka Żelaznego (szanowanego Piasta ze śląskiej gałęzi tego rodu) oraz księżniczki Anny, prawnuczka Giedymina (ojca pierwszej żony polskiego króla Aldony Anny). Jadwiga Żagańska miała czworo rodzeństwa. Jej małżeństwo z Kazimierzem Wielkim miało zbliżyć księstwo żagańskie do Polski.
Uroczystość zawarcia małżeństwa odbyła się pomiędzy 25 lutym a 29 kwietnia 1365 roku. W jego dniu Jadwiga mogła mieć od piętnastu do nawet dwudziestu pięciu lat. Kazimierz był ponad pięćdziesięcioletnim mężczyzną. Niestety, źródła historyczne nie podają jednoznacznej daty ślubu, trudno także orzec, czy w czasie tej samej uroczystości została ona koronowana na polską królową. Ślub z młodą księżniczką żagańską wywołał spory skandal. Kazimierza oskarżano o bigamię, ponieważ żyła wtedy jeszcze jego wcześniejsze żona, Adelajda. Tym samym wątpliwości budziła legalność małżeństwa króla z Jadwigą. Zdaniem Adelajdy papież nie udzielił im rozwodu, tym samym Kazimierz nie mógł wziąć kolejnego ślubu. Kobieta wysłała do papieża Urbana V skargę, a ten przyznał jej rację. Kazimierz otrzymał od papieża pisemny nakaz rozstania się z Jadwigą. Pismo datuje się na 29 września 1365 r. Tym samym Jadwiga w świetle prawa kościelnego była jedynie konkubiną, a nie małżonką króla. Para lubiła przebywać na zamku w Żarnowcu, który wcześniej zajmowała odprawiona Adelajda. Z racji młodego wieku Jadwiga trzymała się z dala od polityki. Z chęcią spełniania jednak swoje dworskie obowiązki. Kazimierz cenił sobie młodą żonę. Z ich małżeństwa przyszły na świat trzy córki. Coraz bardziej niecierpliwy Kazimierz, który nie mógł się doczekać męskiego potomka, zadbał jednak o losy dziewczynek. Wymógł na swoim siostrzeńcu Ludwiku Węgierskim, który miał po nim dziedziczyć tron, że ten zadba o losy księżniczek. 
Najstarszą córką Jadwigi była Anna, księżna Teck, urodziła się w 1366 lub 1367 r. Wydano ją za mąż za hrabiego Celje Wilhelma. Rok później urodziła się Kunegunda. Dziewczynka jednak szybko zmarła. Najmłodsza Jadwiga urodziła się w 1369 lub 1370 r. Dziewczynki dorastały na węgierskim dworze pod okiem Elżbiety Łokietkówny, siostry Kazimierza Wielkiego. Kazimierz Wielki zmarł 5 listopada 1370 roku. Nie doczekał się męskiego potomka. Zgodnie z królewską wolą tron objął jego siostrzeniec Ludwik Węgierski, który od 1342 r. był już królem Węgier. Jadwiga wzięła udział w koronacji następcy swego męża, a następnie powróciła do księstwa żagańskiego. Kazimierz Wielki nie pominął jej w swoim testamencie. Kronikarz Janko z Czarnkowa pisze o sowitym majątku, który przekazano Jadwidze. Po dwóch latach Jadwiga wyszła po raz drugi za mąż. Poślubiła księcia legnickiego Ruprechta. Urodziła dwie córki. Kobieta zmarła w 1390 r. w Legnicy. Tam też pochowano ją w miejscowej kolegiacie Świętego Grobu.


Źródła:
https://historia.wprost.pl/10400520/krolewskie-malzenstwo-w-atmosferze-skandalu-kim-byla-ostatnia-zona-kazimierza-wielkiego.html
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2285141,Jadwiga-Zaganska-czwarta-zona-Kazimierza-Wielkiego